ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

Ἡ παροῦσα ἐπιστολὴ ἐστάλη λατινιστὶ ἀπὸ τὸν Πάπα Ρώμης (590-604) ἅγιο Γρηγόριο τὸν Μέγα (ἢ Διάλογο) στὸν «Ἰωάννη, ἡγούμενο τοῦ ὄρους Σινᾶ», τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 600 μ.Χ. Εἶναι κοινὴ πεποίθηση ὅλων σχεδὸν τῶν ἐπιστημόνων ὅτι ὁ ἐν λόγῳ ἡγούμενος Ἰωάννης ταυτίζεται μὲ τὸν ὅσιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος. Ἡ μετάφρασις πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὸ κείμενο τῆς Patrologiæ Latinæ τοῦ J.P.Migne, 1862 (τ.77, 1117D-1119B), καθὼς καὶ ἀπὸ τὸν παλαιότερο σωζόμενο κώδικα τῶν ἐπιστολῶν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, Cologne 92 (8ος αἰών), φ.140αβ (www.ceec.uni-koeln.de).

Τὴν ἁγιότητα τοῦ βίου σου μαρτυρεῖ ἡ ἐπιστολὴ τῆς ταπεινώσεώς σου. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ εὐχαριστοῦμε μεγάλως τὸν Παντοδύναμο Θεό, καθὼς βλέπουμε ὅτι ἀκόμη ὑπάρχουν ἐκεῖνοι ποὺ προσεύχονται γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Τὸ λέγω αὐτὸ ἐπειδὴ ἐμεῖς, μὲ τὶς ὑποχρεώσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως, εἴμαστε ριγμένοι στὰ κύματα τοῦ κόσμου τούτου, τὰ ὁποῖα συχνὰ μᾶς κατακλύζουν. Ὅμως διὰ τὴς προστατευτικῆς χειρὸς τῆς οὐρανίου χάριτος ἐκ βάθους ἐπανυψούμεθα. Ἐσεῖς λοιπὸν ποὺ διάγετε μιὰ ἥρεμη ζωή στὴν γαλήνη τῆς ἡσυχίας σας καὶ στέκεστε μὲ ἀσφάλεια στὴν ἀκτή, ἁπλῶστε τὴν χεῖρα τῶν προσευχῶν σας πρὸς ἐμᾶς, ποὺ ναυσιπλοῦμε, ἢ μᾶλλον ποὺ ἔχουμε ναυαγήσει, καὶ ἱκετεύοντας μὲ ὅλη τὴν δύναμή σας βοηθήσατέ μας, καθὼς ἀγωνιζόμαστε νὰ φθάσουμε στὴν γῆ τῶν ζώντων, οὕτως ὥστε νὰ ἔχετε αἰώνια ἀντιμισθία ὄχι μόνο γιὰ τὸν δικό σας βίο ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν δική μας σωτηρία.

Εἴθε ἡ Ἁγία Τριὰς νὰ διαφυλάττει τὴν ἀγάπη σου μὲ τὴν δεξιὰ χεῖρα τῆς βοηθείας Της, καὶ νὰ σοῦ δωρήση νὰ ἐκθρέψεις ἐνώπιον Αὐτῆς τὸ ποίμνιο ποὺ σοῦ ἐμπιστεύθηκε, προσευχόμενος, νουθετώντας, δίνοντας παράδειγμα καλῶν ἔργων, οὕτως ὥστε νὰ κατορθώσεις νὰ φθάσεις τοὺς λειμῶνες τῆς αἰωνίου ζωῆς μαζὶ μὲ τὸ ποίμνιο ποὺ ἀνέθρεψες. Διότι γέγραπται· Τὰ πρόβατά μου ἐλεύσεται (sic) καὶ νομὴν εὑρήσει [πρβλ. Ἰω. 10:9 καὶ 10:29]. Καὶ ὄντως εὑρίσκουμε τὴν νομὴ αὐτή, ὅταν, ἐλεύθεροι τοῦ χειμῶνος τοῦ βίου τούτου, ἀπολαμβάνουμε τὴν χλοερότητα τῆς αἰωνίου ζωῆς, ὡσὰν καινὸν ἕαρ.

Μάθαμε ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ τοῦ υἱοῦ μας Σιμπλικίου ὅτι ἔχετε ἀνἀγκη κλινῶν καὶ κλινοσκεπασμάτων στὸ Γηροκομεῖο ποὺ ἔχει κατασκευάσει ἐκεῖ κάποιος Ἴσαυρος. Γι᾿ αὐτὸ στείλαμε 15 μανδύες, 30 μάλλινα καλύμματα, καὶ 15 κλίνες. Ἔχουμε ἐπίσης δώσει χρήματα γιὰ τὴν ἀγορὰ στρωμάτων καὶ γιὰ τὴν μεταφορά τους, τὰ ὁποία παρακαλοῦμε τὴν Ἀγάπη σου νὰ μὴν τὰ ἀποστραφεῖ, ἀλλὰ νὰ τὰ ἀξιοποιήσει στὸν σκοπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο ἐστάλησαν.

Ἐγράφη τὴν ἡμέρα τῶν Καλενδῶν τοῦ Σεπτεμβρίου, τὴν 4η Ἰνδικτιῶνα. [600 μ.Χ.].

Τὸ πρωτότυπο:

Sanctitatem vitae tuae humilitatis tuae testatur epistola, unde omnipotenti Deo magnas gratias agimus, quia adhuc esse cognoscimus, qui prò peccatis nostris valeant exorare. Nos enim sub colore ecclesiastici regiminis, mundi hujus fluctibus volvimur , qui frequenter nos obruunt, sed coelestis gratiae manu protegente, de profundo re- levamur. Vos ergo, qui in tanta quietis vestrae serenitate tranquillam vitam ducitis, et securi quasi in littore statis, nobis navigantibus aut potius naufragantibus orationis vestrae manum tendite, et conantes ad terram viventium pergere, quantis potestis precibus adiuvate , ut non solum de vestra vita , sed etiam de ereptione nostra mercedem habere in perpetuum valeatis, Sancta Trinitas dilectionem tuam suae protectionis dextera protegat , detque tibi com- missum gregem orando , admonendo, exempla boni operis estendendo, in suo conspectu recte pascere, ut ad aeter- nae vitae pascua valeas cum ipso quem pascis grege per- venire. Scriptum quippe est : Oves meae venient et pascua invenient , quae videlicet pascua tunc invenimus, quando huius vitae hyeme carentes, de aeternae vitae quasi de novi veris viriditate satiamur.

Filio nostro Simplicio renunciante cognovimus, lectos vel lectisternia in gerontocomio, quod a quodam illic Isauro conditum est , deesse. Propterea misimus laenas XV, ra- chanas XXX , lectos XV , pretium quoque de emendis culcitris vel naula dedimus, quae dilectionem tuam peti— mus non indigne suscipere, sed in loco quo transmissa sunt, praebere. Data die kalend. septembr., indictione IV.

 

manuscript Cologne 92 - f.140a
κῶδιξ Cologne 92 - φ.140α

 

manuscript Cologne 92 - f.140b
κῶδιξ Cologne 92 - φ.140β