Ὁ Σιναϊτικὸς Μοναχισμός, ὅπως καὶ ἐν γένει ὁ Ὀρθόδοξος Μοναχισμός, ἀναπτύχθηκε ἀρχικῶς εἴτε ὡς ἀπόλυτος ἀναχωρητισμός, ποὺ σημαίνει ὅτι ὁ κάθε Μοναχὸς ἐγκαταβιώνει μόνος του σὲ μιὰ καλύβα ἢ σπήλαιο, εἴτε ὑπὸ τὴν μορφὴ μικρῶν ἀδελφοτήτων, δύο ἢ περισσοτέρων Μοναχῶν, ἐκ τῶν ὁποίων ἕνας –συνήθως ὁ γηραιότερος– ἐπωμίζεται τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τῶν ὑπολοίπων. Ἀκόμη καὶ ἡ ἴδια ἡ Μονὴ τοῦ ὄρους Σινᾶ ἐκτίσθη ἀρχικῶς ὡς ὀχυρωματικὸ κάστρο ἔναντι τῶν διαφόρων ἐπιδρομέων καὶ ἐξελίχθηκε σὲ κοινόβιο ἀργότερα.
Ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης γράφει σχετικά: «Σὲ τρεῖς γενικὲς ἀσκητικὲς κατηγορίες περιλαμβάνεται ὅλη ἡ μοναχικὴ ζωή: Στὸν ἡρωϊκὸ ἐρημητισμό, στὴν ἄσκησι μὲ ἄλλον ἕνα ἢ τὸ πολὺ δύο, καὶ στὴν ὑπομονητικὴ ζωὴ τοῦ Κοινοβίου. Μὴ ἐκκλίνης –λέγει ὁ Ἐκκλησιαστής– εἰς τὰ δεξιὰ ἢ εἰς τὰ ἀριστερά, ἀλλ᾿ ὁδῷ βασιλικῇ πορεύθητι (Παροιμ. Δ´, 27). Διότι ὁ μεσαῖος τρόπος ἀπὸ τοὺς τρεῖς ποὺ ἀναφέραμε, φαίνεται νὰ ταιριάζη στοὺς περισσοτέρους» (Λόγος Α΄, 47).
Ἔτσι ἐξηγεῖται ἡ ὕπαρξη πολυπληθῶν ἀσκητηρίων καὶ μονυδρίων σὲ ὅλη σχεδὸν τὴν ἔκταση τοῦ ὀρεινοῦ Σινᾶ (ἔχουν ἐντοπιστεῖ μὲ βεβαιότητα πάνω ἀπὸ πεντακόσια), τὰ περισσότερα ἐκ τῶν ὁποίων εὑρίσκονται σὲ κατάσταση ἐρειπειώδη, ἐνῶ μερικὰ τελοῦν καὶ σήμερα ἐν λειτουργίᾳ. Ἀπὸ τὰ τελευταῖα ἄλλα ὀνομάζονται Καθίσματα καὶ ἄλλα Μετόχια.
Kαθίσματα ὀνομάζονται μικρὲς ἢ σπανιότερα καὶ μεγαλύτερες κτιριακὲς ἐγκαταστάσεις στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τῆς Μονῆς, οἱ ὁποῖες μπορεῖ νὰ κυμαίνονται ἀπὸ μιὰ μικρὴ καλύβα ἕως ἕνα στοιχειῶδες μονύδριο. Συνήθως ἀπαρτίζονται ἀπὸ ἕνα Παρεκκλήσι, ἕνα ἢ περισσότερα κελλιὰ διαμονῆς καὶ ἕναν κῆπο. Στοὺς χώρους αὐτοὺς εἶναι δυνατὴ μιὰ σχετικὴ ἀπομόνωση, προκειμένου οἱ Μοναχοὶ χωρὶς περισπασμοὺς νὰ ἐπιδίδονται στὴν προσευχὴ καὶ τὴν ἄσκησή τους κατὰ τὶς προσωπικές τους δυνάμεις καὶ τὴν προσωπικὴ κλήση ἑνὸς ἑκάστου, πάντοτε δὲ μὲ τὴν εὐλογία τῆς Ἱερᾶς Συνάξεως τῆς Μονῆς. Στὸ πέρασμα τῶν χρόνων ὁρισμένα Καθίσματα ἀναπτύχθηκαν οἰκοδομικὰ περισσότερο τῶν ἄλλων, ἐνῶ ὁρισμένα παραμένουν ἰδιαίτερα ἁπλᾶ. Κάποια αὐτά, συνήθως λόγῳ ἐπαρκοῦς διαθεσιμότητας ὕδατος, ἀποτελοῦν γιὰ τὴν Μονὴ σημαντικὴ πηγὴ ὀπωροκηπευτικῶν, ἐλαίου, κλπ. Ὅταν δὲν ὑπάρχουν διαθέσιμοι Πατέρες, τὴν φροντίδα τῶν Καθισμάτων ὡς κηπουροὶ καὶ φύλακες ἀναλαμβάνουν συχνὰ Βεδουΐνοι τῆς φυλῆς Γκεμπελία.
Mετόχια ὀνομάζονται συνήθως μονύδρια ποὺ εὑρίσκονται σὲ περιοχὲς μὲ εὐρύτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν Μονή, ἀκόμη καὶ ἐκτὸς τοῦ κυρίως Σιναϊτικοῦ χώρου. Συχνὰ αὐτὰ προέρχονται ἀπὸ δωρεὲς πιστῶν ἤ, παλαιότερα, ἡγεμόνων. Στὰ Μετόχια ἐπιδιώκεται νὰ διαμένουν συνεχῶς Σιναΐτες Μοναχοὶ καὶ νὰ προσδίδεται σὲ αὐτὰ χαρακτήρας μιᾶς μικρῆς Μονῆς.
Ἡ δημιουργία τῶν Μετοχίων εἶχε ἀνέκαθεν τρεῖς στόχους: Α) τὴν πνευματικὴ βοήθεια τῶν πιστῶν τῆς περιοχῆς διὰ τῆς μεταλαμπαδεύσεως σὲ αὐτοὺς τοῦ Μοναχικοῦ πνεύματος, κατὰ τὴν ρήση τοῦ ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου: «Φῶς τῶν Μοναχῶν εἶναι οἱ Ἄγγελοι καὶ φῶς ὅλων τῶν ἀνθρώπων ἡ ζωὴ τῶν Μοναχῶν» (Λόγος ΚΣΤ’, α’, 23). Β) τὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ, καθὼς συνήθως τὸ ἑκάστοτε Μετόχι συνοδεύεται ἀπὸ κάποιο παραγωγικὸ κτῆμα ἢ ἄλλο ἀκίνητο. Γ) τὴν διάδοση τῆς φήμης τοῦ Σινᾶ γιὰ τὴν προσέλκυση στὴν δυσπρόσιτη Μονὴ νέων ποὺ ποθοῦν νὰ ἀφιερωθοῦν στὴν μοναχικὴ πολιτεία.
Πολλὰ ἐν λειτουργίᾳ Μετόχια εὑρίσκονται καὶ σὲ διαφορετικὰ κράτη (Ἑλλάς, Κύπρος, Λίβανος κ.ἀ). Τὰ Σιναϊτικὰ Μετόχια παρουσίαζαν ἱστορικὰ μιὰ διασπορὰ ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Γαλλίας ὣς τὴν Ρωσσία καὶ τὴν Ἰνδία.
